Boomziekten & -aantastingen

Zijn wij de generatie die de essen zag verdwijnen?

Datum: 30 september 2019

Essentaksterfte

Essentaksterfte (ETS), de aantasting die al sinds 2008 onze Nederlandse essen bedreigt,  is er nog altijd. En nog altijd is er veel onduidelijkheid en onwetendheid over ETS. Zelfs experts roepen dat dit het einde van de es betekent. Klinkklare onzin wat mij betreft.

Grote verschillen

Tijdens mijn zomervakantie in onder andere centraal Europa heb ik weer prachtige essen gezien die geen spoortje aantasting vertoonden. De reden? Wie zal het zeggen. Overal ter wereld vinden we ook nog altijd prachtige iepen. Ongevoelig voor iepziekte zijn ze niet. En de betreffende essen zijn dat ook niet voor essentaksterfte.

Ook in Nederland is het beeld wisselend, met aangetaste en niet-aangetaste bomen.  En juist dat beeld maakt dat er altijd veel verwarring ontstaat over een boomziekte en hoe ermee om te gaan.

We hebben een protocol!

De voortvarende aanpak door het bedrijfsleven heeft er in ieder geval toe geleid dat er in Nederland sinds een jaar een protocol is voor het opnemen van zieke essen. Mooi! Dat is een mijlpaal als je bedenkt dat dit er voor het registeren van iepziekte nog niet is.  En die aantasting kennen we toch al een eeuw.

Er is dus een protocol. Zijn we er dan? Nee, natuurlijk niet. Het is pas de eerste stap.  Een beheerder wil tenslotte weten wat de staat van zijn essenbestand en hoe te handelen. Met andere woorden: hoe ernstig is het, wat moet ik doen? En daar begint het al. Een protocol stelt iedereen in staat de essen op te nemen conform de afspraken. Maar een leek kan nog altijd niet uit de voeten met de essentie van het protocol. Met name de inschatting of aangetaste takken daadwerkelijk door ETS zijn aangetast blijkt moeilijk. Daardoor is enkel het toepassen van het protocol geen garantie voor een  goed inzicht en de juiste opvolging.

Hoe werkt het in de praktijk?

Uit een inspectie blijkt dat gemeente A 80% aangetaste essen heeft terwijl in de naastgelegen gemeente B slechts 40% aangetast is. Rara hoe kan dat? Uit onze ervaring en cijfers blijkt dat gemeente B een realistischer beeld vertoont. De expert heeft zeer waarschijnlijk ETS kunnen onderscheiden van andere aantastingen. Maar hoe gaan deze gemeenten nu verder?

Gemeente A heeft toch ook volgens het protocol de opdracht aanbesteed en laten uitvoeren? Maar zit nu wel met een enorm probleem en de politiek is in aantocht. Gemeente B gaat verder. Men heeft een duidelijk beeld en de vervolgstappen worden, met de specialist, ingezet. De samenwerking met de deskundige leidt tot juiste beheermaatregelen. De aanbesteding op kwaliteit werpt haar vruchten af en de uiteindelijke kosten zijn lager. Investeren loont dus.

Gaat dat onze essen redden en worden wij niet geconfronteerd, zoals vorige generaties, met een decimalisering van een boomsoort (iep)? Met, naast ETS, een groeiende populatie van essenbastkever en de in aantocht zijnde essenprachtkever wordt het lastig voor de Es. Het is daarom van belang kennis te blijven ontwikkelen en ons boombestand scherp te blijven monitoren en op kennis gebaseerde keuzes te maken.

En ook hierbij geldt het aloude; meten is weten!

Ron Schraven - 2020
Ron Schraven

Hoofd Boomziekten & Aantastingen, idverde Bomendienst

T: 06 20 96 31 62
E: ron.schraven@idverde.nl

“Kennis verbinden met de praktijk is waar wij de meerwaarde vinden en toepassen.”
Ron Schraven

Ron Schraven

Hoofd Boomziekten & Aantastingen

Waarom bomen verplanten een slimme en duurzame keuze is

Marc Lansink
12 februari 2025

Het verplanten van bomen is een slimme manier om waardevolle bomen te behouden bij stadsontwikkeling of infrastructurele projecten. Maar hoe…

Lees meer
Afbeelding gemaakt met AI

Nederland warmt op: hoe gaan we om met extreme hitte?

Albert Jan Kerssen
6 februari 2025

Hittegolven en piekbuien nemen toe, maar hoe maken we steden klimaatbestendig? Ontdek de impact van groen en slimme data-oplossingen.

Lees meer

Groen onderhoud op hoogte vraagt om vakwerk

Coen Bal
10 september 2024

In stedelijke omgevingen winnen daktuinen steeds meer aan populariteit. Ze brengen niet alleen groen terug in de stad, maar helpen…

Lees meer