Met het omhoog halen van de schuif van een nagebouwde koker is de getijdenduiker in Waterdunen officieel geopend. Uit de koker kwam een groep leerlingen van de Mbo-opleiding Dans van Scalda tevoorschijn die vervolgens een Waterdunen-dans opvoerde. De dansers stonden symbool voor het Westerscheldewater dat via de getijdenduiker Waterdunen in- en uitstroomt. Met het zoute water kan Waterdunen uitbloeien tot een gebied met een afwisselend landschap waar gecontroleerd getij de natuurontwikkeling bepaalt.
“Dit is een memorabel moment”, zeggen gedeputeerde Anita Pijpelink van Provincie Zeeland en Luc Mangnus, dagelijks bestuurder van waterschap Scheldestromen. “We vieren vandaag het behalen van een van de belangrijkste mijlpalen in het project Waterdunen. De getijdenduiker is de sleutel voor de ontwikkeling van Waterdunen tot een gebied waar vogels een plek hebben om te eten en te broeden, waar je de natuur van dichtbij kunt beleven, waar ondernemers aan de slag kunnen met zilte aquacultuur en waar toeristen een unieke natuurvakantie kunnen vieren.”
Integrale aanpak
Hoe is het begonnen? De kust van West-Zeeuws-Vlaanderen was een van de acht Zwakke Schakels die vanuit het Hoogwaterbeschermingsprogramma aangepakt werd. Naar aanleiding van deze kustversterking, waarvoor camping Napoleonhoeve plaats moest maken, kwam de toenmalige recreatieondernemer met het idee voor een landschappelijk ingepaste recreatiefaciliteit aan de kust. Tegelijk had Het Zeeuwse Landschap plannen voor een internationaal trekvogelreservaat met de naam Waterdunen. Deze initiatieven leidden tot de samenwerking van verschillende partijen. “Het project Waterdunen is een prachtig voorbeeld van hoe overheden en private partijen met elkaar kunnen samenwerken en zo meerwaarde kunnen creëren”, aldus gedeputeerde Pijpelink. Luc Mangnus vult aan: “Het is een integrale aanpak. Meerdere belangen zijn in dit project verenigd: veiligheid, natuur en economie. Tegelijk is zo efficiënt mogelijk gewerkt. Materiaal dat vrijkwam bij de werkzaamheden in het gebied, zijn hergebruikt, onder andere voor de aanleg van het klimaatduin. Het waterschap stond destijds voor de uitdaging om een veilige dijk te bouwen en tegelijk te zorgen voor getijdenwerking in het gebied. Er werd gekozen voor een ingenieuze constructie: een duiker onder de nieuwe dijk die werking van het getij mogelijk maakt, maar als het nodig is, ook volledig afgesloten kan worden.”
Hoe werkt het?
Tijdens de kustversterking is de duiker aangelegd ter hoogte van ’t Killetje en bestaat uit drie kokers van 105 meter lang. Via deze kokers komt in de toekomst twee keer per etmaal zeewater het gebied binnen en verlaat het Waterdunen ook weer. Een aparte, vierde koker zorgt voor de afvoer van polderwater en is aangesloten op het nieuwe gemaal. De kokers zijn elk vier meter breed en drie meter hoog en zijn uitgerust met twee hydraulische schuiven.
Pitstop voor vogel en mens
Door de getijbewegingen ontstaan slikken en schorren met zeldzame flora en fauna. Dit zorgt voor een uniek natuurgebied waar vooral kustvogels een stop zullen maken voordat ze de Westerscheldemonding oversteken. Waterdunen biedt de trekvogels ruimte om te rusten en eten te zoeken. In het voorjaar zullen grote aantallen kustvogels te vinden zijn op de broedeilanden. Bezoekers kunnen de vogels straks van dichtbij zien, met voorzieningen als vogelobservatiehutten en kijkschermen of al fietsend of wandelend over het fietspad rondom het gebied. Verder is in Waterdunen het Kustlaboratorium te vinden. Het kustlab is bedoeld als proeftuin: een plaats waar zilte teelten op land en concepten kunnen worden uitgewerkt en uitgetest in de praktijk.
Rol BTL Advies
De ecologen, landschapsarchitecten en technici van BTL Advies zijn al ruim 5 jaar betrokken bij het inrichtingsplan en de uitvoerende werkzaamheden van het project Waterdunen. Een 350 ha groot gebied in Zeeuws-Vlaanderen waar natuur, recreatie en getijdenwerking op een innovatieve manier gecombineerd wordt met kustversterking. Bekijk hier onze volledige projectbeschrijving.
Lees ook het artikel in Land en Water over Waterdunen (nummer 5 mei 2019)
Dennis van Heumen
Projectleider sr. Voorbereiding & Realisatie, idverde Advies
T: 06 53 25 00 15
E: dennis.v.heumen@idverde.nl