Persbericht
Suzanne 240 x 240
Suzanne Klerkx

Medewerker Marketing en Communicatie, idverde Nederland
T: +31 411 62 20 36

07 september 2022

Iepenvergeling: nieuwe ziekte bij iepen nadert Nederland

In Nederland zijn we allemaal in meer of mindere mate bekend met iepziekte, de schimmelziekte die wereldwijd veel iepen heeft gedood. Iepziekte is nog steeds een groot probleem en vraagt blijvende aandacht, maar daarnaast is er een nieuwe actuele zorg: een bacterieziekte die Iepenvergeling, ‘elm yellows’ of iepenfloëemnecrose wordt genoemd. Deze ziekte was eerst alleen bekend uit Noord-Amerika maar sinds de jaren ’80 is bekend, dat de ziekte ook in Italië aanwezig is. De afgelopen jaren is de ziekte in Duitsland en België aangetroffen; het wachten is nu op de eerste melding uit Nederland.

Over Iepenvergeling

Symptomen van deze ziekte kunnen op elk moment in de zomer opduiken: vergeling en omlaag buigen van het blad, bladkrulling, vroegtijdig bladverlies, heksenbezems en afsterven van takken. Vooral Amerikaanse iepensoorten zijn gevoelig: symptomen kunnen zich binnen enkele weken verspreiden van één of enkele takken naar de hele boom. Bij Amerikaanse soorten is vaak een gele verkleuring te zien van het bastweefsel; geïnfecteerde bomen sterven meestal binnen twee jaar af.

Europese soorten zijn echter meestal minder gevoelig, maar kunnen alsnog allerlei symptomen krijgen, waaronder taksterfte, conditievermindering en verminderde groei. Bij deze soorten ontstaan vaak heksenbezems in de kroon of op de stam. Hoewel bomen die zijn geïnfecteerd met de iepziekteschimmel meestal vasculaire verkleuring vertonen in symptomatische takken, is de verkleuring van Iepenvergeling meestal niet aanwezig in de takken, het wordt vaker aangetroffen in de stam. Het fytoplasma overwintert in geïnfecteerde boomwortels en heksenbezems.

Pennsylvania Department of Conservation and Natural Resources - Forestry , Bugwood.org ©
Pennsylvania Department of Conservation and Natural Resources - Forestry , Bugwood.org ©

Wat is het lot van geïnfecteerde bomen?

Voor Amerikaanse iepen geldt, dat de meeste besmette iepen sterven binnen één of twee jaar na de ontwikkeling van de symptomen. In Europa blijkt echter, dat veel geïnfecteerde iepen geen symptomen laten zien of alleen relatief ‘milde’ symptomen. Toch kan de schade aanzienlijk zijn; verder is nog onbekend hoe deze uitbraak zich verder ontwikkelt, nu veel iepen te lijden hebben onder droogte- en hittestress. Er is tot op heden geen medicijn tegen het bestrijden van iepenvergeling. Het verwijderen van geïnfecteerde bomen, met symptomen, wordt geadviseerd om entbronnen uit het gebied te verwijderen. In Duitsland vertonen echter zeer veel iepen die zijn geïnfecteerd geen symptomen en die zijn dus mogelijk tolerant. Deze dienen dus zoveel mogelijk behouden te blijven! In Duitsland zijn tijdens een grootschalig onderzoek namelijk ca. 6.500 iepen bemonsterd, Schneider et al (2020), waarvan 28% besmet bleek met deze bacterie. Het overgrote deel van de geïnfecteerde iepen had dus echter geen symptomen. De bacterie komt vooralsnog vooral voor in het oosten en zuiden van Duitsland, maar is ook aangetroffen in de omgeving van het Ruhrgebied, op nog geen 50 km van de Nederlandse grens. In België is één geval van Iepengeel bekend, op iets meer dan 40 km van de Nederlandse grens. Er zijn vooralsnog geen gevallen bekend in Nederland, mogelijk doordat er nog te weinig onderzoek is gedaan.

‘’In Noord-Amerika heb ik Iepengeel vaker waargenomen maar in Europa zelf nog niet,’’ vertelt Ron Schraven, Hoofd Boomziekten en Aantastingen bij idverde Bomendienst. ‘’Als onderdeel van ons iepenprogramma monitoren wij tienduizenden iepen verspreid over Nederland en Duitsland. Daarom zijn we gaan samenwerken met de NVWA om te beoordelen in hoeverre Iepenvergeling al in Nederland aanwezig is.’’

Schraven: ‘Iepenvergeling wordt verspreid door sapzuigende insecten, zoals cicades, en door wortelcontact. Omdat er in Nederland nog niet veel bekend is over deze boomziekte, willen we er middels dit artikel aandacht aan besteden. We roepen dan ook gemeenten op om ons te laten weten of er mogelijk sprake is van iepenvergeling.’’

Voor meer informatie kunnen we verwijzen naar: EPPO (2022) ‘Candidatus Phytoplasma ulmi’. EPPO datasheets on pests recommended for regulation

Meer weten over Iepenvergeling? Neem contact op met:

Ron Schraven - 2020
Ron Schraven

Hoofd Boomziekten & Aantastingen, idverde Bomendienst
T: 06 20 96 31 62

Suzanne 240 x 240
Suzanne Klerkx

Medewerker Marketing en Communicatie, idverde Nederland

T: +31 411 62 20 36
E: suzanne.klerkx@idverde.nl

Laatste nieuws

Meer nieuws