Steeds vaker willen grote organisaties met biodiversiteit aan de slag. Dit is fantastisch, want de natuur kan wel een steuntje in de rug gebruiken. In het Verenigd Koninkrijk is men bij iedere ruimtelijke ontwikkeling zelfs al verplicht om groenelementen (habitats) voor de ontwikkeling van biodiversiteit te laten toenemen en ook in Nederland zien we steeds meer grote gemeenten dit als randvoorwaarde opnemen bij stedenbouwkundige ontwikkelingen. idverde Advies is momenteel betrokken bij diverse grote biodiversiteitsvraagstukken. Om te zorgen dat plannen en adviezen daadwerkelijk een positief effect hebben op biodiversiteit merken we hoe belangrijk het is om bewoners of medewerkers mee te nemen in het proces.
Wienerberger
Momenteel doorlopen we zo’n proces met Wienerberger. Wienerberger is een wereldwijde producent en handelaar in energie-efficiënte, duurzame bouwmaterialen en oplossingen, waaronder dakpannen, bakstenen en buissystemen. Biodiversiteit is één van haar drie hoofdthema’s in de duurzaamheidsstrategie. De organisatie heeft de ambitie uitgesproken om op al hun locaties (ca. 200 productielocaties en groeves) de biodiversiteit te vergroten. Op vier pilot locaties in Nederland en België hebben we samen met de locatiemanagers en enthousiaste medewerkers de wensen en kansen voor vergroening van het terrein in beeld gebracht. Al snel werd duidelijk dat het enthousiasme voor vergroening en het belang van biodiversiteit al bij veel medewerkers aanwezig is. We merkten ook dat op elke locatie wel een ‘biodiversiteitsambassadeur’ aan te wijzen was: een medewerker met kennis van de natuur die anderen met zijn of haar enthousiasme mee kan krijgen.Begrip en enthousiasme zijn cruciaal
Om biodiversiteit op de locaties daadwerkelijk te verhogen is het belangrijk dat 1) medewerkers enthousiast worden over het (verder) vergroenen van de locaties. Onder andere doordat we laten zien welke diersoorten en natuurwaarden al wel aanwezig zijn op het terrein en welke elementen allemaal nog kunnen worden toegevoegd en 2) medewerkers begrijpen welke (groen)elementen waardevol zijn voor biodiversiteit. Een goed voorbeeld is het ontwikkelen van bloemenweides of bosschages door ze niet meer, of minder vaak te maaien, terwijl een beheerder ze eerder zag als ‘onkruid’. Het idee is dat door het enthousiasme en begrip bij medewerkers zelf, de bereidheid voor vergroening op locaties wordt versneld en dat (betrokken) medewerkers ook een ‘ambassadeur’ worden voor het groen op hun werkplek.
Ervaringen project
Om mensen te enthousiasmeren en ze een gevoel van ‘ownership’ te geven merkten we dat een aantal punten binnen het proces belangrijk waren en het juiste effect hadden:- Positiviteit: Door aan te geven welke waardevolle elementen al allemaal wél aanwezig zijn op het terrein, raken mensen enthousiast. Zelfs op de meest versteende terreinen konden we medewerkers vergeten hoekjes laten zien (afbeelding 1) die juist voor biodiversiteit een positieve bijdrage leverden.
- Denken in mogelijkheden: Door beperkte ruimte zijn brede bosschages of kruidenrijk grasland vaak geen optie en het realiseren van daktuinen is kostbaar en vaak op de bestaande dakconstructie niet mogelijk. Door juist ook laagdrempelige maatregelen voor te stellen, zoals klimplanten in hekwerken, begroeide stapelmuren en plantenbakken, biedt je ook realistisch uitvoerbare maatregelen die uiteindelijk samen een grote waardevolle bijdrage kunnen leveren aan biodiversiteit (afbeelding 2).
- De juiste tools aanbieden: Door de juiste informatie aan te reiken op het juiste moment kunnen mensen zelf aan de slag. Speciaal voor Wienerberger is een catalogus opgesteld waarin alle vergroeningsmaatregelen staan uitgelegd. Deze catalogus geeft locatiemanagers extra informatie, waarmee ze geïnformeerd weloverwogen keuzes kunnen maken voor hun specifieke terrein. Ook maakten we kansenkaarten per locatie waarop de mogelijkheden en wensen inzichtelijk gemaakt zijn.
- Monitoring door medewerkers zelf: de medewerkers gaan de biodiversiteitsmaatregelen zelf monitoren met behulp van methodes gebaseerd op protocollen voor bijen-, vlinder- en vogeltellingen. Door medewerkers zelf te laten onderzoeken welke soorten voorkomen op het terrein, wordt ook meteen duidelijk welke elementen op het terrein dieren en planten aantrekken en bijdragen aan een hogere biodiversiteit.
‘Naar aanleiding van de kansenkaart, kwamen diverse locatiemanagers met nog ambitieuzere kansen. De één zag extra mogelijkheden voor een groene daktuin/lunchplek en ook wil men al aan de slag om verticale groentetuinen in de terreinomheining te realiseren.’ (Rena De Mey, projectleider Wienerberger Biodiversiteitsproject EU)
Momenteel zijn de eerste locaties aan de slag gegaan om concrete maatregelen toe te passen. Op een locatie gaat men dit jaar bijvoorbeeld groene gevels aanleggen, waarbij producten van Wienerberger zelf worden gebruikt voor het bewateringssysteem! Deze en andere voorbeelden van collega’s helpen andere locaties om te zien wat de mogelijkheden zijn en hoe laagdrempelige maatregelen al een (groot) positief effect kunnen hebben op de plaatselijke biodiversiteit. Waardoor uiteindelijk steeds meer medewerkers enthousiast worden om hun terrein het meest bio divers van allemaal te maken.
Dit artikel is verschenen in digitale magazine van Biind #9 2021.