Platanen en hun ziekten

Massaria bevindt zich vaak aan de binnenzijde van de kroon in bomen van 40 jaar en ouder. Een aantasting gaat gepaard met symptomen als een roze, rood of paars verkleurde schorsen bij een gevorderde aantasting zal de tak zwart verkleuren door de vele kleine zwarte vruchtlichamen. Na het verwijderen van een aangetaste tak wordt vaak een “taartpunt” in de takdoorsnede waargenomen. De afgelopen jaren zijn steeds meer waarnemingen van aangetaste takken groter dan 15 centimeter gemeld. Dit was voorheen een uitzondering, maar lijkt op dit moment meer als normaal te worden ervaren. Door het rottingsproces die gepaard gaat met deze schimmel ontstaat een risico op uitbreken van deze takken. En dus voor de openbare veiligheid.

Groot risico door slechte waarneming

Doordat Massaria niet altijd vanaf de grond zichtbaar is, omdat de ziekte zich voornamelijk aan de bovenzijde van de tak bevindt, brengt dit een groot risico met zich mee. Dit betekent ook dat de ziekte niet goed met een periodieke visuele assessment vanaf de grond gemonitord kan worden, waardoor het lastig is om goed beheer in te richten omtrent Massaria. Dit in combinatie met het rottingsproces die gepaard gaat met deze schimmel ontstaat een risico op uitbreken van deze takken. En dus voor de openbare veiligheid.

Doordat Massaria een zwakteparasiet is, wordt vaak het verband met een slechte groeiplaats of verdichting gebracht. Dit blijkt geen of een minimaal effect te hebben op de ontwikkeling van Massaria. Ook zaken als strooizout lijken Massaria niet in de hand te werken. Door te zorgen voor een “open” kroon en voldoende plantafstand tussen de bomen, kan de mate van Massaria aantasting wel worden ingeperkt. Echter is door de enorme droogtestress van de afgelopen jaren de infectiedruk flink toegenomen.

Andere waargenomen bedreigingen

Gepaard met de ontwikkeling van steeds zwaardere aangetaste takken zijn de waarnemingen van Hapalocystis spp. op deze takken. Deze schimmel komt vaak gepaard met Massaria voor en staat bekend als saprofyt. In een paar gevallen worden enkel sporen van Hapalocystis spp. aangetroffen op de aangetaste delen. Visueel lijken de twee schimmel aantastingen erg veel op elkaar, dit omdat ze dezelfde verkleuringsverschijnselen op de tak vertonen. Hapalocystis spp. staat in de literatuur beschreven als saprofyt, maar kan wellicht in combinatie met Massaria zorgen voor een versnelde afbraak van gezond hout en verspreiding van Massaria binnen het individu. Deze twee schimmels zijn helaas niet het enige wat de plataan bedreigt.

Door de in Frankrijk inmiddels wijdverspreide schimmel ziekte “Ceratocystis platani”, in de volksmond Platanensterfte, genoemd wordt het belang van een goede diagnose alsmaar groter. Platanensterfte staat bekend om het afsterven van grote delen van de boom. De ziekte wordt voornamelijk via besmet snoeimateriaal en wortelcontact overgedragen. Ook zorgt deze ziekte voor een roze, rood of paarse verkleuring van de bast. Doordat op dit moment onder het mom van Massaria alle aangetaste takken worden verwijderd zonder juiste diagnostiek, ontstaat een groot risico op ‘onzichtbare’ verspreiding van platanenkanker. Deze ziekte kan in tegenstelling tot Massaria of Hapalocystis spp. voor zeer grootte problemen zorgen in de plataan.

Goede monitoring essentieel

Om de situatie en gesteldheid van platanen in kaart te brengen, wordt het steeds belangrijker om goed te monitoren. Hiermee wordt in kaart gebracht hoe de problemen in platanen zich ontwikkelen, verspreiden en waar deze door veroorzaakt worden. De afgelopen jaren is omwille van deze opgave een tool ontwikkeld waarbij tijdens de snoei op relatief eenvoudige wijze door de snoeiploeg een opname van de gevonden afwijkingen wordt vastgelegd. Gelijktijdig kunnen monsters worden afgenomen, waarmee bepaald kan worden wat de oorzaak van de gevonden gebreken betreft. Als gevolg hiervan kan worden bewerkstelligt dat Platanensterfte tijdig wordt vastgesteld om verspreiding van deze ziekte te voorkomen. Gelijktijdig kan de verspreiding en ontwikkeling van Massaria in kaart worden gebracht en een eventuele interactie met Hapalocystis spp. worden beschreven. Hiermee kan duidelijk, onderbouwd en gericht beheer worden uitgevoerd, terwijl de kennisontwikkeling op het gebied van schimmelziekten in platanen wordt geïntensiveerd.